สติปัฏฐานสี่ เป็นเอกายนมรรค (สัมมาสติ)

สติปัฏฐานสี่ เป็นเอกายนมรรค

ภิกษุ ท. ! หนทางนี้ เป็นหนทางเครื่องไปอันเอกทางเดียว
เพื่อความบริสุทธิ์หมดจดของสัตว์ทั้งหลาย
เพื่อก้าวล่วงเสียซึ่งโสกะและปริเทวะ
เพื่อความตั้งอยู่ไม่ได้แห่งทุกข์และโทมนัส
เพื่อถึงทับซึ่งญายธรรม
เพื่อทำพระนิพพานให้แจ้ง ;
หนทางนี้คือ สติปัฏฐานสี่. สี่อย่างไรเล่า? สี่คือ
ภิกษุ ท. ! ในกรณีนี้ ภิกษุ :-
๑. เป็นผู้ ตามเห็นกายในกาย อยู่เป็นประจำ
มีความเพียรเผากิเลส มีสัมปชัญญะ มีสติ นำอภิชฌาและโทมนัสในโลก ออกเสียได้.
๒. เป็นผู้ ตามเห็นเวทนาในเวทนาทั้งหลาย อยู่เป็นประจำ
มีความเพียรเผากิเลส มีสัมปชัญญะ มีสติ นำอภิชฌาและโทมนัสในโลก ออกเสียได้.
๓. เป็นผู้ ตามเห็นจิตในจิตทั้งหลาย อยู่เป็นประจำ
มีความเพียรเผากิเลส มีสัมปชัญญะ มีสติ นำอภิชฌาและโทมนัสในโลก ออกเสียได้.
๔. เป็นผู้ ตามเห็นธรรมในธรรมทั้งหลาย อยู่เป็นประจำ
มีความเพียรเผากิเลส มีสัมปชัญญะ มีสติ นำอภิชฌาและโทมนัสในโลก ออกเสียได้.
- มหา. ที.๑๐/๓๒๕/๒๗๓.

หมวด ข. ว่าด้วย ลักษณะ - อุปมา ของสัมมาสติ
ลักษณะแห่งความมีสติสัมปชัญญะของภิกษุ

มหาราช ! ภิกษุเป็นผู้ประกอบด้วยสติสัมปชัญญะ เป็นอย่างไรเล่า?
มหาราช ! ในกรณีนี้ ภิกษุ เป็นผู้กระทำความรู้ตัวรอบคอบ ในการก้าวไปข้างหน้า การถอยกลับไปข้างหลัง, การแลดู การเหลียวดู, การคู้การเหยียด, การทรงสังฆาฏิบาตรจีวร, การฉัน การดื่ม การเคี้ยว การลิ้ม, การถ่ายอุจจาระ ปัสสาวะ, เป็นผู้กระทำความรู้ตัวรอบคอบ ในการไปการหยุด, การนั่ง การนอน, การหลับ การตื่น, การพูด การนิ่ง.
มหาราช ! อย่างนี้แล ภิกษุเป็นผู้ประกอบด้วยสติสัมปชัญญะ.

- สี.ที.๙/๙๔/๑๒๓.
อริยสัจจากพระโอษฐ์ ภาค ๒ หน้าที่ ๑๑๗๖

ความคิดเห็น

โพสต์ยอดนิยมจากบล็อกนี้

กรรมของคน ชอบใส่ร้ายป้ายสี และนินทาผู้อื่น

สวัสดีครับคุณผู้ชม คลิบนี้ผมมี คติธรรมและข้อคิด เรื่องกรรมของคน ชอบใส่ร้ายป้ายสี และนินทาผู้อื่น มาฝากครับ การใส่ร้ายป้ายสี คือ การกระทำ ที่จ้องจะทำลายผู้อื่นในทางร้าย ด้วยใจที่อคติ โดยอาจแสดง ผ่านการพูด การเขียน หรือ การแสดงกิริยาต่างๆ ซึ่งสิ่งที่เขาพูด หรือเขียน หรือแสดงออกไปนั้น มักจะเป็นสิ่งที่บิดเบือนไป จากข้อเท็จจริง เพื่อทำให้ชื่อเสียง ของคนอื่นเสียหาย และบางกรณี ก็อาจมีจุดมุ่งหมาย ถึงกับให้คนอื่น พินาศวอดวายก็มี ซึ่งพฤติกรรมของคน ที่ชอบใส่ร้ายป้ายสีคนอื่น ก็คือ เขาจะชอบนินทาว่าร้าย ใส่ความ และสร้างเรื่องราวต่างๆ ที่ไม่จริง เพื่อทำลายชื่อเสียงของคนอื่น ด้วยความสะใจของตนเอง โดยทำทั้งต่อหน้า และลับหลัง บางคนนั้น ไม่ได้ใส่ร้ายคนอื่น เพียงแค่คำพูดอย่างเดียว แต่อาจลามไปถึง การเขียนโจมตี ในทางเว็บไซต์ หรือในช่องทางอื่นอีกด้วย ปากสร้างกรรมง่ายแต่ส่งผลร้ายแรง ครูบาอาจารย์ ท่านได้กล่าวว่า คนส่วนมากมักสร้างกรรมทางวาจา เพราะกรรมนี้ สร้างขึ้นมาได้ง่าย แต่ตัวเขาเอง ไม่รู้ว่าผลของกรรม เมื่อเวลามันส่งผล จะร้ายแรงเพียงไร ซึ่งคำพูดนั้นสำคัญมาก บางคนพูดไม่ดีกับผู้อื่น จนเ...

สวัสดีผู้ชม คลิบนี้มีคติธรรมและข้อคิด เรื่องของลูกที่เกิดมาทวงหนี้ เกิดมาใช้หนี้พ่อแม่ และตอบแทนพระคุณ คนที่ดวงดี มีโชคลาภ และมีปาฏิหาริย์อยู่เสมอนั้น ครูบาอาจารย์ท่านได้เมตตาสอนไว้ว่า การที่จะทำให้ตนเองเป็นคนดวงดี เกิดปาฏิหาริย์แบบง่ายๆ ทำให้ชีวิตมีความสุข มีความเจริญก้าวหน้าในอาชีพการงาน มีเงินมีทอง ครอบครัวมีความสุข ที่เรียกกันว่า “ดีทุกด้าน สุขทุกสถาน ” สิ่งแรกที่เราจะต้องทำ ถือเป็นพื้นฐานสำคัญ ของตนเองก่อน ที่เราจะไปสร้างบุญที่ไหนก็ตาม ครูบาอาจารย์ท่านได้แนะนำให้สร้างบุญกับ พระอรหันต์ในบ้าน เป็นอันดับแรก ซึ่งพระอรหันต์ในบ้าน ก็คือ พ่อและแม่ผู้ให้กำเนิดเรา หรือท่านที่เลี้ยงดูเรามา คนที่จะเจริญรุ่งเรืองในชีวิต ไม่มีตกต่ำนั้น ต้องเป็นผู้ที่มีความกตัญญูกตเวที คือนอกจากกตัญญู แล้วต้องมีกตเวที ด้วย คือ การตอบแทนพระคุณต่อพ่อแม่ และต้องเป็นคนแรก ท่านแรก ก่อนที่จะทำบุญให้ใคร หรือทำความดีให้คนอื่น ลูกทุกคน มีหน้าที่ต้องตอบแทนท่าน เท่าที่เรามีกำลังอย่างเต็มที่ การตอบแทนนั้น ไม่ใช่แค่เพียงกำลังเงิน ต้องรวมถึงความรัก และความห่วงใย ห่วงหาอาทร การให้กำลังใจ การพาท่านไป...

สวัสดีครับ วันนี้ผมมีคติธรรมและข้อคิด เรื่องของ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ซึ่งเป็นไตรลักษณ์ ๓ ประการ มาฝากครับ ไตรลักษณ์ หมายถึง สภาพที่เป็นปกติวิสัย หรือเป็นไปตามธรรมชาติ หรืออาจเรียกว่า เป็นทฤษฎีแห่งความเหมาะ เพราะทุกสิ่งบนโลกนี้ จะอยู่ในกฎ หรือภาวะเช่นนี้ เหมือนกันทั้งหมด ไตรลักษณ์ จึงเป็นหลักสัจธรรมทางพระพุทธศาสนา ที่มุ่งสอนให้เข้าใจชีวิต ที่เป็นไป ตามธรรมดา ตามความเป็นจริง ทำให้เรา ตระหนักรู้ และเกิดความเข้าใจว่า ชีวิตนั้นเป็นอย่างไร เกิดความรู้เท่าทัน และรับรู้ ต่อทุกอาการของการปฏิบัติตน ครับ ในพระพุทธศาสนา มีหลักสัจธรรม หรือคำสอนที่สำคัญ สำหรับพุทธศาสนิกชน อยู่เป็นจานวนมาก โดยไตรลักษณ์นั้น ก็เป็นหลักคำสอน ที่สำคัญประการหนึ่ง ที่มุ่งให้ระลึกถึง ความเป็นปกติ ธรรมดา ของสรรพสิ่งบนโลก สอดรับกับคำว่า เกิดขึ้น ตั้งอยู่ และก็ดับไป เป็นอาการสามัญ ของทุกสรรพสิ่ง ทั้งนามธรรม และรูปธรรม คำว่า ไตรลักษณ์ เป็นคำสันสกฤต ที่นำมาใช้เป็นภาษาไทย ซึ่งมาจากคำว่า ไตร หรือ ติ ที่แปลว่า ๓ รวมกับคำว่า ลักษณะ หรือ ลักขณะ ที่แปลว่า ที่เป็นสามัญทั่วไป รวมกันแล้ว จึงหมายความว่า ลักษณะที่...

สวัสดีครับคุณผู้ชม คลิบนี้ผมมีคติธรรมและข้อคิด เรื่องของคู่เวรคู่กรรม ว่าเกิดมาทำลาย หรือเพื่อชดใช้กรรม มาฝาก ครับ หลายๆ ท่าน คงจะมีความทุกข์ ในเรื่องของการใช้ชีวิตคู่ อยู่ด้วยกันแล้วไม่มีความสุข มีแต่เรื่อง มีแต่ปัญหา จนเกิดคำถามในใจว่า เราเป็นคู่แท้ หรือเป็นคู่เวรคู่กรรมกัน คลิบนี้ผมจึงเอาคติธรรมและข้อคิด ของครูบาอาจารย์ มาให้รับชม เผื่อจะเป็นประโยชน์ และเป็นข้อคิดให้กับทุกท่าน ในการใช้ชีวิตคู่ เพราะ คู่เวรคู่กรรมนั้น ตรงกันข้ามกับ คู่แท้อย่างสิ้นเชิง เกิดมาเจอกัน เพื่อทำลายกัน เพื่อใช้กรรมให้แก่กันและกัน หรือได้เจอกัน เพื่อจะต้องมารับกรรมที่เคยได้ก่อไว้ บางคนอาจจะเจอคู่เวรคู่กรรม ชั่วระยะเวลาหนึ่ง บางคนอาจจะเจอหลายเดือน หรือเป็นปี หลายปี และถ้าหากเคยทำกรรมหนักเอาไว้ ก็อาจจะเจอคู่เวรคู่กรรมไปชั่วชีวิต หรือจนกว่าจะตายจากกันไป อย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ คู่เวรคู่กรรมเมื่อเจอกันแล้ว จะรู้สึกรักและหลงอย่างมาก หลงแบบถอนตัวไม่ขึ้น ยิ่งรักก็ยิ่งหลง ตกอยู่ในภวังค์ ระหว่างความรักกับความหลง จนหูหนวกตาบอด ไม่ยอมรับรู้ในความจริง ที่จะทำให้เจ็บใจ หรือรับไม่ได้ ยอมถูกทำร้าย ยอมถูกตบต...

สวัสดีครับคุณผู้ชม คลิบนี้ผมมีคติธรรมและข้อคิด เกี่ยวกับเรื่องคนที่อาฆาตแรง และชอบด่าว่า ชอบสาปแช่งคนอื่น จะได้รับผลกรรมอะไร มาฝาก ครับ เกิดมาในชีวิตนี้ หลายๆ ท่าน คงจะเคยพบเจอ กับคนที่อาฆาตแรง ชอบด่าว่า ชอบสาปแช่งคนอื่น อยู่บ่อยๆ ไม่ว่าจะเป็นเพื่อนบ้าน คนในครอบครัว คนรอบข้าง หรือในกลุ่มเพื่อนๆ ทั้งที่ทำงาน และในห้องเรียน เป็นต้น ซึ่งเวลาที่บางคนนั้นโกรธ หรือเกลียด หรือผิดหวัง ไม่ได้ในสิ่งที่ปรารถนาแล้ว ก็จะชอบด่าว่า ชอบสาปแช่งคนอื่นต่างๆ นานา และหลายๆ ท่าน ก็คงจะมีคำถามในใจ และเกิดความสงสัยว่า เราจะได้รับผลกรรมอะไร จากคนที่ชอบด่าว่า หรือสาปแช่งเราบ้าง แล้วคนที่ชอบด่าว่า ชอบสาปแช่งคนอื่น เขาจะได้รับผลกรรมอะไร จากการกระทำของเขา และได้รับบาปกรรม มากน้อยเพียงใด คลิบนี้ผมจึงเอาคติธรรม เรื่องคำสาปแช่ง มาให้รับชม เผื่อจะเป็นประโยชน์ และเป็นข้อคิดให้กับทุกท่าน ในการดำเนินชีวิต เรามาดูกันครับว่า คนที่ชอบด่า ชอบสาปแช่งคนอื่นนั้น เขาจะได้รับผลกรรมอะไรบ้าง ครับ ครั้งหนึ่ง พระยาธรรมิกราชได้เข้าเฝ้านอบน้อม ต่อองค์พระสัมมาสัมพุทธเจ้า และได้ทูลถามว่า “คำด่าว่า และคำสาปแช่ง ข...

สวัสดีครับคุณผู้ชม คลิบนี้ผมมีคติธรรมและข้อคิด เกี่ยวกับเรื่อง ของการทำผิดศีลข้อที่ ๔ คือ การพูดโกหก ชอบด่าว่า พูดส่อเสียด พูดคำหยาบ และพูดเพ้อเจ้อ ว่ากรรมหนักแค่ไหน มาฝากครับ อันว่า ศีลข้อที่ ๔ ที่ว่า มุสาวาทา เวรมณี นั้น หลายๆ ท่านอาจจะเข้าใจว่า แค่เรื่องของการพูดโกหกเท่านั้น แต่จริงๆ แล้ว ไม่ใช่แค่การพูดโกหกอย่างเดียว แต่ยังรวมไปถึงการพูดส่อเสียด การพูดคำหยาบ และการพูดเพ้อเจ้ออีกด้วย คลิบนี้ผมจึงเอาคติธรรม และข้อคิดของครูบาอาจารย์ มาให้รับชม เผื่อจะเป็นประโยชน์ และเป็นข้อคิด ให้กับทุกท่าน ในการใช้ชีวิต และใช้คำพูดกับผู้อื่น คำว่า มุสา แปลว่า เท็จ หรือไม่จริง ส่วนคำว่า วาท แปลว่า วาจา หรือคำพูด ซึ่งส่วนใหญ่แล้ว คนเรามักจะโกหกกันทางคำพูด แต่ว่า การแสดงออกทางกาย ก็ถือว่าใช่ เช่นเดียวกัน ยกตัวอย่าง เช่น การเขียนจดหมายที่เป็นเท็จ การพิมพ์ข่าวที่เป็นเท็จ การทำหลักฐานปลอม การทำเครื่องหมาย ซึ่งทำให้คนอื่นหลงเชื่อ หรือการสั่นศีรษะ การพยักหน้า เป็นต้น เรามาดูกันว่าการกระทำ ๔ อย่าง ที่นำให้เรา ทำผิดศีลข้อที่ ๔ นั้น ก็คือ การโกหก การพูดส่อเสียด การพูดคำหยาบ และ การพูดเพ้...

สวัสดีครับ วันนี้ผมมีคติธรรมและข้อคิด ซึ่งเป็นคำสอนของพระพุทธเจ้า มหาศาสดาโลก จากซีรี่ย์ มาฝากครับ หลายๆ ท่านคงจะมีโอกาสได้ดู ภาพยนตร์ซีรี่ย์ เรื่องพระพุทธเจ้า มหาศาสดาโลก ผมเองก็มีโอกาสดูหลายรอบด้วยกัน เพราะได้ทั้งความรู้ และคติธรรมในการใช้ชีวิตประจำวัน ซึ่งหลังจากที่พระองค์ได้ตรัสรู้แล้ว คติธรรมคำสอนต่างๆ ของพระองค์นั้นมีมากมาย ที่เราสามารถเอามาใช้ในชีวิตประจำวันได้ วันนี้ผมจึงรวบรวมเอาคติธรรมคำสอนของพระพุทธองค์ มาบางส่วน เพื่อให้ทุกท่านได้รับชมและรับฟัง เผื่อจะเป็นประโยชน์ และเป็นข้อคิด ในการใช้ชีวิต และไว้เตือนสติ เพื่อให้เราได้รู้ตื่น คติธรรม คำสอนของพระพุทธเจ้า มหาศาสดาโลก จากซีรี่ย์นั้น จะมีคำสอนอะไรบ้างไปชมกันเลยครับ ๑. ชีวิตมีเคล็ดลับ เพียงอย่างเดียวเท่านั้น คือ กำจัดความกลัวให้ได้ อย่าไปกังวลเรื่องอนาคต หรืออย่าโศกเศร้า กับเรื่องอดีต หรืออย่ายึดติดกับคน ที่กลัวอดีตของเรา หากว่าเรานั้น ยึดติดกับคน หรือสิ่งของแล้ว เราต้องเสียมันไปแน่นอน เมื่อไหร่ที่เราหยุดยื่นมือ เพื่อขอความช่วยเหลือ เมื่อนั้น เราจะเป็นอิสระจากทุกอย่าง ๒. เราจะไปถึงจุดสูงสุด ของกรรมดี...

สวัสดีครับคุณผู้ชม เนื่องในวันเข้าพรรษา ซึ่งเป็นวันสำคัญทางพระพุทธศาสนา เป็นวันที่ พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติ ให้พระภิกษุจำพรรษา ๓ เดือน ตรงกับวันแรม ๑ ค่ำ เดือน ๘ หรือ วันแรม ๑ ค่ำ เดือน ๘ หลัง ในปีอธิกมาส คลิบนี้ผมจึงเอาประวัติความเป็นมาของวันเข้าพรรษา มาให้รับชม เผื่อจะเป็นประโยชน์ และเป็นข้อคิดให้กับทุกท่าน ในการทำบุญ เนื่องในวันเข้าพรรษา ครับ ความเป็นมาของวันเข้าพรรษานั้น กล่าวถึง การบัญญัติพระวินัย เรื่องการเข้าพรรษา ไว้ในพระไตรปิฏก กล่าวคือ สมัยเมื่อ พระพุทธเจ้าได้ทรงประกาศธรรม สั่งสอนธรรม ได้มีผู้เลื่อมใสศรัทธา ในพระธรรมของพระพุทธเจ้า จึงได้เข้ามาอุปสมบท บรรพชา เป็นพระภิกษุมากขึ้น ซึ่งเวลานั้น พระพุทธเจ้า ยังมิได้ทรงบัญญัติ ให้พระภิกษุจำพรรษา ดังนั้น พระภิกษุ จึงเที่ยวจาริกตลอดฤดูหนาว ฤดูร้อน และฤดูฝน ทำให้คนทั้งหลาย ติเตียน ที่พระภิกษุ ได้เที่ยวจาริก ไปตลอดฤดูหนาว ฤดูร้อน และฤดูฝน อีกทั้ง ได้เผลอเหยียบย่ำ ต้นข้าว แปลงนา พืชพันธัญหาร พืชผลทางการเกษตรเสียหาย และอาจเบียดเบียน สัตว์เล็กสัตว์น้อย จำนวนมากจนตาย นอกจากนี้ คนทั้งหลาย ได้บอกให้ดู อย่างพวกนอกศาสนา ที่ยั...

สวัสดีครับคุณผู้ชม คลิบนี้ผมมี คติธรรมและข้อคิด เรื่องของ หนทาง ๗ สาย ชีวิตหลังความตาย ซึ่งเป็นกรรมดีและกรรมชั่วของแต่ละคนมาฝากครับ ชีวิตของเราเมื่อตายลงไปแล้ว ตามความเชื่อนั้น มีทางไป ได้ถึง ๗ สาย ด้วยกัน ซึ่งเราทุกคน ที่เกิดมาเป็นมนุษย์ หรือสัตว์ดิรัจฉานนั้น กล่าวกันว่า เป็นเพราะกรรม เป็นทั้งกรรมดีและกรรมชั่วส่งผล คลิบนี้ผมจึงเอาคติธรรมและข้อคิดของครูบาอาจารย์มาให้รับชม เผื่อจะเป็นประโยชน์ และเป็นข้อคิดในการดำเนินชีวิต ซึ่งผู้ที่จะเกิดมาในโลกนี้ หรือไม่เกิดอีก เป็นเพราะกรรม คือการกระทำทั้งดีและไม่ดี เมื่อกระทำแล้ว การจะไปเกิดในภพภูมิต่างๆ ก็เป็นไปตามทาง ๗ สาย นั้นก็คือ ๑. ทางไปนรก ๒.ทางไปเปรตและอสุรกาย ๓.ทางไปดิรัจฉาน ๔.ทางไปมนุษย์ ๕.ทางไปสวรรค์ ๖.ทางไปพรมโลก ๗.ทางไปนิพพาน เรามาดูกันครับว่า การกระทำของเราในตอนนี้ เมื่อตายลงไปแล้ว เราจะเดินไปทางสายไหน ซึ่งหนทางทั้ง ๗ สาย ที่เราเลือกเดินไปนั้น ขยายความได้ดังนี้ครับ สายที่ ๑. ทางไปนรก ได้แก่ โทสะ นรกนั้น ต้องเป็นสถานที่ร้อน เพราะเหตุคือ โทสะ อันเป็นทางไป ก็เป็นของร้อนมากอยู่แล้ว เช่น ในเวลาที่โทสะเกิ...

พระอเสขะ คือ ผู้ที่หมดความยึดถือทุกสิ่ง - มู. ม. ๑๒/๖/๔. ภิกษุ ท. ! ภิกษุใด เป็นพระอรหันต์ ผู้สิ้นอาสวะแล้ว อยู่จบพรหมจรรย์ ทำกิจที่ต้องทำสำเร็จแล้ว มีภาระ อันปลงลงแล้ว มีประโยชน์ของตนอันตามบรรลุถึงแล้ว มีสังโยชน์ในภพสิ้นไปหมดแล้ว เป็นผู้หลุดพ้นแล้ว เพราะรู้โดยชอบ ภิกษุแม้นั้น ก็ย่อมรู้ชัดแจ้ง ซึ่ง ดิน น้ำ ไฟ ลม โดยความเป็น ดิน น้ำ ไฟ ลม เมื่อรู้ชัด แจ้ง ซึ่ง ดิน น้ำ ไฟ ลม โดยสักแต่ว่าเป็น ดิน น้ำ ไฟ ลม แล้ว ย่อมไม่เป็นผู้หมายมั่น ซึ่ง ดิน น้ำ ไฟ ลม ไม่หมายมั่นใน ดิน น้ำ ไฟ ลม ไม่หมายมั่น โดยความเป็น ดิน น้ำ ไฟ ลม ไม่หมายมั่นว่า ‘ดิน น้ำ ไฟ ลม เป็นของเรา’ ดังนี้ จึงไม่เป็นผู้เพลิดเพลินยิ่งซึ่ง ดิน น้ำ ไฟ ลม. ข้อนั้นเพราะเหตุไรเล่า ? เราขอตอบว่า “เพราะว่าดิน นํ้า ไฟ ลม เป็นสิ่งที่ภิกษุผู้อรหันต์ขีณาสพนั้น ได้รู้รอบแล้ว” ดังนี้แล. (ในสูตรนี้ได้ตรัสสิ่ง เป็นที่ตั้งแห่งความยึดถือ นอกไปจากดินน้ำไฟลมอีก คือภูตสัตว์ เทพปชาบดี พรหม อาภัสสรพรหม สุภกิณหพรหม เวหัปผลพรหม อภิภู อากาสานัญจายตนะ ฯลฯ เนวสัญญานาสัญญายตนะ สิ่งที่เห็นแล้ว-ฟังแล้ว-รู้สึก-รู้แจ้งแล้...

ค้นหาบล็อกนี้

ธรรมะเตือนสติ